Trwający przez dziesięciolecia nieprzerwany proces destrukcji zamku Tenczyn w Rudnie doprowadził go do stanu katastrofy budowlanej. Ogrom zniszczeń oraz skomplikowana sytuacja prawna powodowały że nikt już nie wierzył iż kiedykolwiek uda się go wyrwać ze szponów przyspieszającego procesu niszczenia. Widocznym gołym okiem postępom unicestwienia obiektu towarzyszyła bierność lub bezsilność osób które obserwowały znikanie z krajobrazu wspaniałego zabytku ziemi Krzeszowickiej. Proces ten udało się zwolnić, a być i może zatrzymać. Dzięki pracom zabezpieczającym Tenczyn nabiera nowego wyglądu i jest szansa że wkrótce zostanie udostępniony zwiedzającym.

Narastające zainteresowanie społeczne zamkiem Tenczyn w Rudnie oraz towarzyszące mu medialne nagłaśnianie problemu ginącego zabytku ułatwiły władzom samorządowym przekonanie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego do współfinansowania projektu zabezpieczenia ruin. Kolejne wnioski pisane przez Gminę Krzeszowice kończyły się przyznaniem ministerialnych dotacji pozwalających kontynuować prace budowlane. Tenczynowi pomogła zapewne działalność lokalnego stowarzyszenia „Ratuj Tenczyn” walczącego od kilku lat o zabezpieczenie zabytku, propagującego bogatą historię obiektu i organizującego w jego rejonie imprezy plenerowe. Nie przyznaje się bowiem dotacji obiektom martwym, takim które nie pełnią już żadnej roli w życiu publicznym i których znaczenie uległo zatarciu w świadomości społecznej.

Prace budowlane prowadzone systematycznie na terenie Tenczyna od sierpnia 2010 r doprowadziły do zauważalnych zmian stanu niektórych budowli wchodzących w jego skład. Co prawda zamek znajduje się nadal w stanie katastrofy budowlanej i konieczne są dalsze nakłady na jego zabezpieczenie, jednak już poczynione inwestycje są widoczne, pokazują że da się jeszcze uratować ten wspaniały zabytek i budzą nadzieję że obiekt uniknie zniszczenia.

Pozytywny i miejmy nadzieję stały trend przejścia Tenczyna z etapu niszczenia do fazy zabezpieczenia i częściowej rekonstrukcji obserwować możemy na przykładzie bastei wjazdowej (barbakanu) i korytarza obronnego. Jeszcze 3 lata temu wydawało się że budowle te utracimy bezpowrotnie, dziś po przejściu gruntownych prac renowacyjnych, prezentują się one wspaniale.

Najbardziej charakterystyczna budowla zamku Tenczyn – Brama Nawojowa doczekała się wymiany dachu oraz reparacji lica murów dzięki czemu uzyskała zupełnie nowy wygląd. W jej wnętrzu wykonano drewniane schody prowadzące na najwyższą kondygnację skąd podziwiać można całą okolicę.

Kolejnymi istotnymi pracami była rekonstrukcja sklepień nad częścią korytarza wjazdowego (w rejonie barbakanu) oraz w budynku przylegającym do korytarza wjazdowego od strony północnej (dawna średniowieczna brama wjazdowa na Tenczyn). Dzięki nowym sklepieniom łatwiej wyobrazimy sobie dawny wygląd i ogrom Tenczyna. Spełniają one również ważną rolę konstrukcyjną stężając mury zamkowe stojące dotychczas swobodnie bez żadnego podparcia, a więc niestabilne i narażone na przechylenie.

Poza wymienionymi pracami uporządkowano również dziedziniec zamku górnego, wyreperowano dach i attyki przedbramia, odgruzowano pomieszczenie w budynku średniowiecznej bramy wjazdowej, wykonano wykopy archeologiczne oraz przeprowadzono szereg innych drobniejszych napraw. Na 2013 r. planowane są dalsze prace w rejonie korytarza obronnego, Bramy Nawojowej oraz skrzydła mieszkalnego – uzależnione są one jednak od kolejnych dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Po zakończeniu zaplanowanych prac możliwa będzie realizacja jednego z głównych priorytetów Inwestora (Gminy Krzeszowice) to jest częściowe udostępnienie wnętrza zamku osobom odwiedzającym ruiny, w celu rekreacyjnym lub turystycznym. Miejmy nadzieję że imprezy historyczno-plenerowe które organizowane są prze stowarzyszenie „Ratuj Tenczyn” już niebawem będzie można przeprowadzać na dziedzińcu zamkowym.

Podkreślić należy jednak że cały zamek dolny na Tenczynie (poza zabezpieczonym barbakanem i korytarzem wjazdowym) znajduje się w stanie ciągłego zagrożenia zawaleniem. Uratować go mogą jedynie natychmiastowe i daleko posunięte prace budowlane w skład których wejść musi zabezpieczenie niestałego i osuwającego się podłoża. Ogłoszenie sukcesu byłoby więc przedwczesne i wnioski należy formułować bardzo ostrożnie. Jedyne co możemy powiedzieć to że sytuacja Tenczyna ulega poprawie lecz wyścig z czasem wciąż trwa i nadrobienie ogromnych zaległości wymaga nieprzerwanych i wieloletnich prac zabezpieczających.

Materiał i zdjęcia zostały przygotowane przez Macieja Stępowskiego, Prezesa Stowarzyszenia „Ratuj Tenczyn”. Organizacja ta działa od stycznia 2008 roku, najpierw jako grupa nieformalna, a od czerwca 2009 jako zarejestrowane stowarzyszenie. Ich głównym celem jest ratowanie i ochrona zamku Tenczyn. Prowadzą kampanie informacyjne, wywierają nacisk na władze samorządowe oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, organizują imprezy turystyczne i kulturalne mające na celu popularyzowanie wiedzy o Tenczynie. Więcej o zamku Tenczyn i pracach tej organizacji na stronie stowarzyszenia.