Małopolska

Małopolska jakiej nie znacie – Malopolska24.pl

gliniany ptaszek z mogily
Historia

Gliniany ptaszek z Mogiły

gliniany ptaszek z mogily
Gliniany ptaszek z Mogiły. Foto: Anna Piwowarczyk, kolaż: Marek Grosse.
Na wielokulturowym stanowisku Kraków Nowa Huta Mogiła 62, położonym na lewobrzeżnej terasie wiślanej, na wschód od doliny Dłubni, podczas prac archeologicznych prowadzonych w latach siedemdziesiątych XX wieku, odkryty został cenny materiał związany z zamieszkaniem i gospodarką ludności przybyłej na ten teren w okresie epoki brązu.

Badania na tym obszarze, prowadzone były przez Nowohucki Oddział Muzeum Archeologicznego w Krakowie i wiązały się m.in. z przebudową drogi prowadzącej z Nowej Huty do Nowego Brzeska. Wśród wielu zabytków ze stanowiska w Mogile znajduje się gliniana figurka w kształcie niewielkiego ptaka, sprzed około 3 000 lat. Zachowana w dobrym stanie, została wylepiona ręcznie z kawałka glinianego surowca. Jej wysokość wynosi 4,9 cm, a średnica podstawy 1,5 cm. Choć wizerunek ptaka został potraktowany przez twórcę dość schematycznie, to figurka posiada cechy charakterystyczne dla gatunku ptaków z rodziny kurowatych. Na główce, tworzącej z szyją linię esowatą, znajduje się wyraźnie uformowany haczykowaty dziób opadający ku dołowi, a w niewielkiej wypukłości doszukać się można śladów grzebienia. Figurka ma utrącony kawałek „ogonka” wieńczącego całość. Postać jest osadzona na nóżce umożliwiającej postawienie jej na podłożu. Przedmiot jest pusty w środku, co może oznaczać, iż w jego wnętrzu przypuszczalnie znajdowały się drobne grzechocące kawałeczki gliny bądź też maleńkie kamyczki. Figurkę należy łączyć z kulturą łużycką.

Nie do końca wiadomo jaką funkcję pełniła. Plastyce figuralnej przedstawiającej zwierzęta badacze przypisują kilka znaczeń. Część z nich uważa, iż prawdopodobnie były to dziecięce zabawki. Inni widzą ich rolę w kultach solarnych, traktując te obiekty jako element używany w trakcie rytualnych obrzędów. Kolejne teorie wiążą je z pradawnymi instrumentami muzycznymi. Żadnego z powyższych twierdzeń nie da się jednak definitywnie potwierdzić ani wykluczyć.

Na terenie Małopolski figurki przedstawiające ptaki są stosunkowo rzadkie. Koncentracja tego typu znalezisk znana jest natomiast z Dolnego Śląska i Wielkopolski. Plastyka figuralna jest najczęściej odkrywana w wyposażeniu grobów, znaleziska z osad (tak jak to z Nowej Huty Mogiły) są rzadkie.

Wystawa czasowa „Zabytek miesiąca”, październik 2014
Muzeum Archeologiczne w Krakowie
ul. Sendacka 3, Kraków.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

AlphaOmega Captcha Classica  –  Enter Security Code
     
 

Redakcja malopolska24.pl: Witold Wiśniewski - Redaktor Naczelny. Katarzyna Wiśniewska - Redaktor.