Ta krakowska uczelnia jest najstarszym polskim i jednym z najstarszych uniwersytetów w Europie. W akcie fundacyjnym jasno określono powody założenia szkoły: „w mieście naszym Krakowie wyznaczyć i urządzić miejsce, w którym by studium generale w każdym dozwolonym wydziale kwitnęło (…). Niechże więc tam będzie nauk przemożnych perła, aby wydawała męże dojrzałością rady znakomite, ozdobą cnót świetne i w różnych umiejętnościach biegłe. Niechaj otworzy się orzeźwiające źródło, a z jego pełności niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący. (…)”.

W trakcie swojej bogatej historii szkoła nosiła wiele różnych nazw (m.in. Akademia Krakowska, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski; łac. Universitas Jagellonica Cracoviensis). Jej obecna nazwa została nadana w 1817 roku dla podkreślenia związków z dynastią Jagiellonów (Uniwersytet został odnowiony w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej).

Motto uczelni głosi „Plus ratio quam vis” (Więcej [znaczy] rozum niż siła).