Ruiny zamku Tenczyn w Rudnie są jednym z najbardziej wartościowych zabytków w naszym regionie. Mimo wielu poczynionych już działań zabezpieczających stan części ruin nadal grozi katastrofą budowlaną (w szczególnie złym stanie znajduje się Baszta Grunwaldzka). Aktualnie właścicielem Tenczyna jest Gmina Krzeszowice, która w styczniu 2014 roku otrzymała dotację ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na ich zabezpieczenie. Niedawno, tygodnik „Przełom” opublikował informacje o tym, że Gmina może nie zdecydować się na wykorzystanie dotacji, ze względu na możliwe przejęcie nieruchomości przez potomków dawnych właścicieli. Sprawdziliśmy na czym polega potencjalny problem oraz jakie decyzje zapadły w tej sprawie.

Przypomnijmy, Gmina Krzeszowice przygotowała projekt na prace konserwatorskie i zabezpieczenie ruin (Projekt pn. Rudno, ruiny zamku Tenczyn (XIV w.): prace konserwatorskie i roboty budowlane w celu zabezpieczenia ruin – etap V). Wniosek został wysoko oceniony i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznało dotację wynoszącą 800 tysięcy złotych. Jako, że równocześnie trwają starania spadkobierców dawnych właścicieli (rodziny Potockich i Bnińskich) o odzyskanie zamku pojawiły się wątpliwości związane z tzw. „tytułem prawnym” gminy do nieruchomości (prawo do korzystania z nieruchomości). Burmistrz wahał się, czy może wykorzystać dotację jako, że ruiny zamku mogą wrócić do prywatnych właścicieli. „Nie chcemy, aby ktokolwiek zarzucił nam, że wydatkujemy publiczne pieniądze na prywatną własność lub że wiedzieliśmy, że zamek wróci do spadkobierców, a mimo tego wydaliśmy je. (…) Musimy mieć pewność, że nie pociągnie to za sobą negatywnych skutków dla gminy” – powiedział Czesław Bartl, burmistrz Krzeszowic w wywiadzie dla Tygodnika „Przełom” w lutym 2014 roku.

Jak obecnie wyglądają plany Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach? Uzyskaliśmy zapewnienie, że Krzeszowice ostatecznie zdecydowały się przyjąć dotację i wykorzystać ją na zabezpieczenie ruin Tenczyna. „Gmina Krzeszowice zdecydowała się przyjąć przyznaną dotację, chociaż faktycznie pojawiły wątpliwości prawne związane z posiadanym do ruin zamku tytułem prawnym. (…) Gmina Krzeszowice na podstawie decyzji Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 29 października 1996 r. posiada bezterminowe i bezpłatne użytkowanie ruin Zamku Teczyn wraz z otuliną leśną (w chwili obecnej będące własnością Skarbu Państwa) (…)” – powiedziała Jolanta Tryczyńska-Celarek, Naczelnik Wydziału Obsługi Prawnej i Kontroli Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach. W sprawie wspomnianej decyzji Ministerstwa toczyło się postępowanie o jej unieważnienie, jednakże w styczniu 2014 roku Minister Środowiska odmówił stwierdzenia jej nieważności. Tym samym gminie nadal przysługuje tytuł prawny, pozwalający na legalne wykorzystanie dotacji. „Oczywiście zasadnym jest, żeby jak najszybciej uregulować kwestie tytułu do nieruchomości na przyszłość (na wypadek unieważnienia tej decyzji) i w tym celu Burmistrz podjął już działania. Będzie to zasadne na wypadek planów dalszego prowadzenia prac zabezpieczających ruiny zamku Tenczyn” – dodała Jolanta Tryczyńska-Celarek.

Jak zostanie spożytkowana dotacja? W związku z tym, że gmina uzyskała mniejszą kwotę niż wnioskowała, zmniejszeniu ulegnie zakres planowanych prac. Łukasz Wróblewski, Naczelnik Wydziału Strategii i Rozwoju, a więc departamentu który był odpowiedzialny za przygotowanie wniosku o dotację, powiedział: „Kwotę 800 000 zł planujemy wykorzystać na dokończenie zabezpieczenie korytarza obronnego (ściana nr 38 od zewnątrz) oraz wykonanie I części renowacji Baszty Grunwaldzkiej. Ograniczamy, więc częściowo zakres ujęty we wniosku aplikacyjnym, ze względu na otrzymanie ponad dwukrotnie niższej dotacji niż aplikowaliśmy”.
Maciej Stępowski, Prezes Stowarzyszenia Ratuj Tenczyn, organizacji pozarządowej powołanej w celu ochrony zamku w Rudnie skomentował powyższą sytuację w następujący sposób: „Ściany (Baszty Grunwaldzkiej – przyp. red.) są popękane i mocno odchylone od pionu, w każdej chwili mogą runąć. Jednocześnie jedynie na tej baszcie zachowały się renesansowe attyki mające ogromną wartość architektoniczną i nadające Tenczynowi reprezentacyjnego wyglądu. Dlatego ratowanie jej jest priorytetowym zadaniem. Cieszy mnie bardzo fakt że doczeka się ona w końcu prac zabezpieczających i częściowej rekonstrukcji”.

Gmina Krzeszowice jest obecnie na etapie, oficjalnego potwierdzenia zakresu inwestycji. Zakończenie realizacji dofinansowanych zadań planowana jest najpóźniej na październik 2014 roku.