W dniu 21 lutego 2013 r. do Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpłynął wniosek w sprawie uznania ruin zamku Tenczyn w Rudnie za pomnik historii. Wniosek Gminy Krzeszowice uzyskał nie tylko pozytywną opinię ale wręcz gorącą rekomendację Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – Pana Jana Janczykowskiego który podkreślił, że ruiny Tenczyna są jednym z największych zabytków tego typu na obszarze obecnej Polski.

Pomnik historii to jedna z czterech form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju. Rangę pomnika historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Do elitarnego grona pomników historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.

Za pomnik historii mogą być uznane zabytki które:
• zachowały pierwotną kompozycję przestrzenną lub uległy nieznacznym przekształceniom,
• są jednorodne stylowo lub o czytelnych i zharmonizowanych ze sobą nawarstwieniach
• są należycie wyeksponowane w przestrzeni miejskiej lub krajobrazie i zachowały pierwotne relacje z otoczeniem,
• są dziełami wybitnych twórców, np.: architektów, planistów, architektów krajobrazu,ogrodników,
• są dobrze zachowane lub w stanie pozwalającym na ich rewaloryzację,
• są przedmiotem troski konserwatorskiej

Z każdym rokiem, lista najcenniejszych obiektów sukcesywnie powiększa się. Znajdują się na niej obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Pomniki historii ustanawiane są od 1994 r., do dziś to najwyższe wyróżnienie nadano 54 zabytkom. Na liście znalazły się między innymi: rezerwat archeologiczny w Biskupinie, grunwaldzkie pole bitwy, historyczny zespół miasta Krakowa, kopalnia soli w Wieliczce, zespół zamku krzyżackiego w Malborku.

Wejście Tenczyna na tą elitarną listę zabytków byłoby nie tylko potwierdzeniem jego najwyższych walorów architektonicznych, lecz również gwarancją stałej opieki nad nim ze strony państwa.


Źródło: www.ratujtenczyn.org.pl