Historia regionu, która zanika w świadomości jego mieszkańców i staje się nauką „martwą”, z której korzyść czerpie tylko garstka wtajemniczonych fachowców…. Brr!, nic gorszego nie mogłoby chyba nas spotkać. Jak temu zaradzić? Na to pytanie potrafią odpowiedzieć pasjonaci tworzący „Skarby Podkarpackie”. Oczywiście, nie mają wpływu na poziom nauczania w podkarpackich szkołach. Ale ich pomysł, polegający na prezentowaniu materiałów historycznych i kulturowych w sposób ciekawy i przystępny może ocalić dla świadomości społecznej wiele cennych miejsc i historii.
Fenomen „Skarbów Podkarpackich” podkreśla fakt, że czasopismo jest bezpłatne. Ma bogatą szatę graficzną, kolorowe fotografie i wysoki poziom edytorski dzięki środkom pochodzącym różnych programów unijnych. Od początku ukazywania się jego celem jest promowanie Podkarpacia, jego historii i zabytków. A jego kolejne numery docierają do blisko 200 prenumeratorów instytucjonalnych w kraju i zagranicą.
Lekturę 31., najnowszego numeru “Skarbów Podkarpackich” warto rozpocząć od historii kamiennego mostu w Sołonce z II poł. XIX w. Przypomniano również historię XVII-wiecznego, drewnianego kościółka św. Krzyża w Tyczynie, spalonego w 1930 r. W jego kryptach być może zalegają niezwykłe znaleziska. Czasem wystarczy tylko ruszyć szpadlem, aby wydobyć je na światło dzienne – tak podpowiada doświadczenie archeologów, którzy w Sanoku, na placu św. Michała, odkrywają przeszłość tego miasta.
„Skarby Podkarpackie” przywracają także pamięć o Kajetanie Wawrzyńcu Kielisińskim, który w latach 30-tych XIX w.(!!!), jako jeden z pierwszych rysował m.in. drewniane cerkwie i – sporadycznie – kościoły z obszaru Galicji. Po większości z tych budowli nie został już nawet ślad lub zostały gruntownie przebudowane w późniejszych czasach, a dzięki pracom Kielisińskiego możemy zobaczyć, jak wyglądały. Gdyby tak jeszcze były pieniądze na grafika komputerowego, który by te rysunki sprzed 180 lat przełożył na komputerową wizualizację 3D…Przeszłość można czasem ożywić, czego najlepszym przykładem jest historia ulicy Wola w Rymanowie – wystarczyło tylko pięć starych oraz jedno współczesne zdjęcie.
Czasopismo nie zapomina o zasobach podkarpackich muzeów, czego najlepszym dowodem jest tekst o kopii Madonny według Rafaela z Muzeum Okręgowego w Rzeszowie czy też opowieść o dziełach wybitnego malarza doby baroku – Franciszka Lekszyckiego. Jego dzieła przechowywane są w podkarpackich świątyniach: w Przeworsku, Leżajsku i Brzozowie. Warto się także wybrać do Rudy Różanieckiej, aby zobaczyć zupełnie zapomniany pałac von Wattmanów. Albo do Mrzygłodu, aby pochylić się ze smutkiem nad losem rozsypującej się kamiennej cerkwi. Lektura tych tekstów niewątpliwie nasunie pytanie: jak zachęcać do oglądania żydowskich kirkutów lub cmentarzy z czasów I wojny światowej? Są one w większości zniszczone, część jest zapuszczona, zalesiona czy też zakrzewiona. Przecież wpisały się one na stałe w krajobraz historyczny i są dowodem wielu, tragicznych nierzadko wydarzeń jakie rozegrały się na naszych ziemiach.
Na koniec polecamy ciekawy materiał o tym jak wydarzenia: wojny, pożary i najazdy niszczyły nasze miasta i miasteczka. W ostatnich 200 latach, blisko pięćdziesiąt z nich straciło prawa miejskie i tylko kilku z nich udało się je odzyskać.
„Skarby Podkarpackie” to czasopismo niezwykłe. Jego autorzy, szczególnie w działach „Historie zapomniane” i „Dobra utracone”, przypominają o tym co na Podkarpaciu najcenniejsze i warte zachowania. Dzięki uprzejmości redakcji „Skarbów”, na naszych stronach publikujemy wybrane artykuły przedrukowywane z tego czasopisma. Teksty te mogą Państwo znaleźć w profilu czasopisma. Serdecznie zapraszamy do lektury.
„Skarby Podkarpackie” dostępne są w redakcji w siedzibie Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia „Pro Carpathia” przy ul. Gałęzowskiego 6/317 w Rzeszowie.
Ukazują się dzięki projektowi „Produkty tradycyjne szansą na rozwój” współfinansowanemu przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Karpackiego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013.
Numery archiwalne dostępne są również na stronie internetowej czasopisma.
