Małopolska

Małopolska jakiej nie znacie – Malopolska24.pl

szopka krakowska
Kultura

Lajkonik i krakowskie szopki trafią na listę UNESCO?

szopka krakowska
Szopka krakowska. Foto: user:cancre, Creative Commons.
Tradycja i rzemiosło wykonywania szopek krakowskich oraz Lajkonik mają szansę znaleźć się liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Dwa wnioski w tej sprawie złożyli do Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Warszawie krakowscy szopkarze i członkowie orszaku Lajkonika, przy wsparciu Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe (ang. Intangible Cultural Heritage) według definicji UNESCO to „praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności. Dla celów niniejszej Konwencji, uwaga będzie skierowana wyłącznie na takie niematerialne dziedzictwo kulturowe, które jest zgodne z istniejącymi instrumentami międzynarodowymi w dziedzinie praw człowieka, jak również odpowiada wymogom wzajemnego poszanowania między wspólnotami, grupami i jednostkami, oraz zasadom zrównoważonego rozwoju.” (Konwencja z 2003 r. w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.)

lajkonik
Lajkonik
Dziedzictwo niematerialne w rozumieniu Konwencji UNESCO obejmuje:
– tradycje i przekazy ustne, w tym język jako nośnik niematerialnego dziedzictwa kulturowego,
– sztuki widowiskowe,
– zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne,
– wiedzę i praktyki dotyczące przyrody i wszechświata,
– umiejętności związane z rzemiosłem tradycyjnym.

Podstawą do formułowania wniosków o zamieszczenie polskich elementów dziedzictwa na międzynarodowych listach UNESCO jest krajowy inwentarz przejawów dziedzictwa niematerialnego. Obowiązek jego prowadzenia nakłada na Państwo ratyfikowana przez Polskę Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przy współpracy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa. Lista jest spisem przejawów żywego dziedzictwa niematerialnego z terenu Polski i ma charakter wyłącznie informacyjny. Zawiera ona opis zamieszczonych na niej zjawisk, ich rys historyczny, informacje o miejscu występowania, znaczeniu dla praktykujących je społeczności, a także dokumentację fotograficzną i filmową.

Szopka krakowska to bogato zdobiona, smukła konstrukcja z dominującymi wieżami, zrobiona z lekkich materiałów. Architektura tych szopek często nawiązuje do zabytków Krakowa i jest kompozycją elementów z kilku obiektów. Przed laty wykonawcami szopek byli głównie robotnicy budowlani. Obecnie tradycje kontynuują ludzie różnych zawodów, są wśród nich architekci, inżynierowie, a nawet lekarze. Od 1937 roku u stóp pomnika Adama Mickiewicza na krakowskim rynku odbywa się konkurs na najpiękniejszą szopkę krakowską. Opiekę nad krakowskimi tradycjami szopkarskimi sprawuje Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, które od 1946 roku organizuje doroczne konkursy, a od 1953 także pokonkursowe wystawy. Foto: user:cancre, Creative Commons.
Pochód Lajkonika (Harce Lajkonika) to ludowa zabawa odbywająca się w Krakowie co roku w pierwszy czwartek po święcie Bożego Ciała. Głównym bohaterem zabawy jest lajkonik, (konik zwierzyniecki, tatarzyn) – brodaty jeździec w pseudoorientalnym stroju poruszający się na sztucznym koniku przytwierdzonym do pasa. Lajkonik przemierza tradycyjny szlak ze Zwierzyńca na Rynek Główny w Krakowie w towarzystwie kapeli Mlaskotów oraz orszaku włóczków odzianych w stroje krakowskie i „tatarskie”. W stolicy Małopolski można spotkać brodatych jeźdźców nieco podobnych do lajkonika. Odziani są oni w stroje wzorowane na stroju Stanisława Wyspiańskiego i nie mają nic wspólnego z tradycją zwierzynieckiego pochodu.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

AlphaOmega Captcha Classica  –  Enter Security Code
     
 

Kasia Wiśniewska. Zawodowo umysł ścisły. Na co dzień duch niespokojny ciągle szukający czegoś - sama nie wiem czego. Na portalu M24 korekta tekstów - tak jakoś wyszło...