Studenci oraz pracownicy Wyższej Szkoły Inżynieryjno-Ekonomicznej w Rzeszowie i Politechniki Lwowskiej dokonali pomiarów dwóch cerkwi na Podkarpaciu. Ich celem jest zarchiwizowanie danych o drewnianych zabytkach dziedzictwa kulturowego.

Do pomiarów wykorzystano najnowszą technologię jaką jest naziemny skaning laserowy. W czasie prac wykorzystano fazowy skaner laserowy Faro Focus 3D, będący własnością rzeszowskiej Uczelni. Do skanowania wybrano dwie cerkwie leżące na Szlaku Architektury Drewnianej. O ich wyborze zdecydował m.in. fakt, że, 21 czerwca br. oba obiekty zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Skanowanie przeprowadzano zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz wybranych budynków.

W pierwszej kolejności zmierzono cerkiew św. Michała Archanioła w miejscowości Turzańsk (powiat sanocki, gmina Komańcza), która została wybudowana w latach 1801-1803. Jest to trójdzielna cerkiew łemkowska z trzema wieżami zwieńczonymi hełmami nad babińcem, nawą i prezbiterium oraz dwiema bocznymi sygnaturkami z hełmami. Posiada pięć kopuł. W jej sąsiedztwie zachowała się wolnostojąca drewniana dzwonnica (najwyższa tego typu w Polsce).

Drugim obiektem wybranych do prac była cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku (powiat bieszczadzki, gmina Lutowiska). Cerkiew w Smolniku wybudowana w 1791 roku reprezentuje typ bojkowski. Jest trójdzielna, z nawą, prezbiterium i przedsionkiem. Wszystkie części budynku wieńczą cebulaste kopułki z krzyżami na szczycie namiotowych dachów, który w całości pokryty jest gontem. Ponieważ, cerkiew cieszy się dużą popularnością wśród turystów pomiar prac przebiegał etapami.

W celu uchwycenia wszystkich szczegółów obiektów, wykonywano skanowanie pełnej sfery wokół skanera, efektem czego było uzyskanie tzw. chmury punktów. Aby w końcowym efekcie móc uzyskać naturalne barwy obiektu podczas prac wykorzystano wbudowaną w skaner kamerę cyfrową (bez tego otrzymany obraz cerkwi byłby monochromatyczny).

Jak przebiegał proces opracowania pozyskanych materiałów? Wszystkie chmury punktów pozyskane z każdego obiektu należało odpowiednio zorientować względem siebie (zastosowano specjalistyczne oprogramowanie Faro Scene). Prowadzący pomiar, chcąc zwiększyć dokładność połączeń zdecydowali się zastosować przynajmniej pięć punktów dopasowania. Po wykonaniu tego etapu oczyścili chmurę ze zbędnych informacji.
We efekcie prac uzyskano dokładne chmury kolorowych punktów, które tworzą modele cerkwii.

Uzyskane przy pomiarach dane można wykorzystać w programach do projektowania 3D oraz programach typu CAD. Stanowią one doskonałą dokumentację obiektu, opisując precyzyjnie jego wymiary. Taka dokumentacja jest bardzo przydatna dla m.in konserwatorów zabytków, którzy jej podstawie mogą odtworzyć obiekt, zrekonstruować potrzebne elementy lub poddać go renowacji. Zebrane informacje mogą być również wykorzystane do tworzenia multimedialnych, trójwymiarowych wizualizacji obiektu.

Artykuł na podstawie materiału autorstwa: Rafała Antosza, Moniki Balawejder, Przemysława Lenia (z WSI-E w Rzeszowie), Marka Ciska (z GEOGRUNT s.c.), oraz Iurii Golubinko i Oleksandr Zayats (z Politechniki Lwowskiej).