Gdy widzi się padalca, niełatwo uwierzyć, że to nie wąż. A jednak – mimo że jest długi, cienki i nie ma nóg, jest jaszczurką. Przy dłuższych obserwacjach dochodzi się do wniosku, że ewolucja dość pochopnie pozbawiła go kończyn, bo w porównaniu z wężami padalec porusza się raczej wolno i niezgrabnie.

U tej dziwnej jaszczurki nie widać też żadnego wyraźnego przejścia między tułowiem, a ogonem – równie długim jak reszta ciała. Dopiero po uważniejszym przyjrzeniu się można zauważyć, że jest on nieco cieńszy od tułowia, a na dodatek zakończony kolcem rogowym. Ogon jest bardzo kruchy i łamliwy, dlatego często ulega uszkodzeniom. Jeśli zwierzę zostanie za niego schwytane, może go odrzucić.

W odróżnieniu od tych jaszczurek, które spotykamy najczęściej, padalec woli tereny wilgotne i zacienione. Dlatego zamieszkuje cieniste lasy z bogatym podszytem, a także zarośnięte polany i ogrody. Unika miejsc nasłonecznionych i prowadzi dość skryty tryb życia. W ciągu dnia ukrywa się pod mchem lub liśćmi. Aktywny jest głównie o zmierzchu i w nocy, kiedy zaczyna polować.

W porze godowej samce padalca zwyczajnego nie tolerują konkurencji, a jeśli dochodzi do spotkania dwóch osobników płci męskiej, kończy się to zazwyczaj zażartą walką: samce chwytają się za głowy, splatają swoje ciała i zaczynają się siłować. Zwycięzca przekaże swe geny potomstwu. do pojedynku dwóch samców bardzo zbliżony jest akt kopulacji, z tym że jest trochę mniej gwałtowny, poza tym samiec nie wyrządza samicy żadnej krzywdy. Padalec jest zwierzęciem jajożyworodnym, co oznacza, że po zapłodnieniu młode osobniki rozwijają się w jajach w organizmie samicy. Żeby przyśpieszyć ich rozwój, samica często wygrzewa się na słońcu. po blisko trzech miesiącach od zapłodnienia składa jaja, z których natychmiast wychodzą małe padalce. osłonkę jaj mogą przebijać już w trakcie ich składania. od momentu opuszczenia osłon małe padalce są samodzielne i zdolne do zdobywania pożywienia.

W Polsce gad ten spotykany jest w całym kraju, również w górach, gdzie pojawia się nawet na wysokości 1100 metrów. Prawdopodobnie jaszczurka ta jest w naszym kraju zwierzęciem dosyć pospolitym, jednakże ze względu na skryty tryb życia stosunkowo rzadko spotykanym.